Tot ziens, Charlie

Ik merk dat ik behoefte heb om van me af te schrijven en ik zag dat ik in mijn dagboekje niet heel veel hierover heb geschreven.

Eind augustus ging ik met spoed naar het dierenziekenhuis. Charlie poepte bloed, wilde niet meer eten en ik wist vrij zeker dat hij het opgegeven had. Het bleek een dikke darm ontsteking te zijn en hij kreeg medicatie.

De dag erna wilde hij nog steeds niet eten en dat was ontzettend eng. Je zit in huis met een zwakke hond, die echt móet eten omdat hij anders de medicatie niet binnenkrijgt. Ik schreef erover op MD dat ik hoopte dat hij echt zou gaan eten. En daarna heb ik eigenlijk bijna niets meer geschreven erover.

Mijn vriend kwam die dag en hij kwam met het goede idee om Charlie wat rookworst of leverworst te geven. In de hoop dat dat lukte. Het kostte wat moeite, maar hij at uiteindelijk wel zo kregen we het beetje medicatie binnen.
'Het is wel veel zout nu,' zei ik.
'We lossen probleem voor probleem op,' zei mijn vriend.

In de week die volgde ging het elke dag een beetje beter met Charlie. Hij kreeg meer energie, begon steeds beter te eten. Maar wat wel echt achteruit ging, waren zijn heupen. Ik mocht even geen medicatie geven tegen de artrose, dus die begon steeds meer op te spelen.

Daarna uiteindelijk toch een afspraak gemaakt voor een injectie tegen de artrose. Die zou een maand moeten werken. De dierenarts vertelde me dat de tweede injectie vaak beter werkt dan de eerste, maar dat als de artrose zwaar is, de klachten kunnen aanhouden.
Ik denk dat ik het toen al voor het eerst over het inslapen heb gehad. Ik zei iets als: 'Ik weet dat zijn heupen zwaar beschadigd zijn en dat wordt alleen maar erger en nooit meer beter. Ik moet goed gaan kijken tot wanneer het nog oké is om het met medicatie op te lossen.'

Vlak na die injectie, ging Charlie een weekendje naar mijn ouders omdat ik een beurs had. Ik haalde hem op. 'Ik vind het toch wel een grote verantwoordelijkheid worden,' zei mijn moeder.
Blijkbaar lag hij op een gegeven moment in zo'n diepe slaap, dat ze hem niet wakker kreeg. Ze was doodsbang dat hij dood was, terwijl hij daar was.
En er was een moment dat hij opnieuw niet overeind kon komen.

De dag erna kon hij opnieuw niet overeind komen en moest ik hem helpen.

Ik trok de conclusie: we brengen hem niet meer naar mijn ouders. Het is te veel voor hem. En ook een autorit was duidelijk al te veel. Hij zat te trillen en te hijgen terwijl hij het vroeger altijd leuk vond om met de auto weg te gaan.
En ik probeerde te bedenken: hij heeft de injectie pas net gekregen. Het moet nog inwerken. En, dacht ik, de tweede werkt beter.
Ik bleef meer thuis. Niet hele dagen naar mijn nieuwe kantoorruimte, niet teveel zakelijke afspraken op een dag. Want het idee dat hij niet overeind zou kunnen komen als ik er niet bij was, vond ik heel naar.

De medicatie leek uiteindelijk wel iets meer te werken. Maar het was van korte duur. Zeker geen maand. En in het weekend voor de afspraak had ik een hond die van gekkigheid niet wist wat hij moest doen. En dus ontstond er een soort drentel-gedrag. Zitten, liggen, staan, rondlopen, weer liggen, weer zitten. Onrust. Overduidelijk pijn.

Toen mijn vriend en ik gingen opruimen hier, had Charlie dezelfde avond en de dag erna extra veel pijn en kwam hij weer niet overeind. Drukte in huis zorgde dus al voor een disbalans.

Bij de tweede injectie gaf ik aan dat ik het idee had dat het niet helemaal goed werkte.
'We kunnen altijd de dosering verhogen,' zei de assistente.
In me voelde ik meteen een stukje afkeer. Ik heb altijd gezegd niet te lang te willen dokteren met hem. Ik vind het heel zielig als mensen hun hond lang laten lijden. En een dosering verhogen voelde als uitstel van executie. Dat voelde niet goed. Maar geen medicatie geven is natuurlijk ook geen optie. Maar ik wilde de tweede injectie in ieder geval de kans geven.

Het leek te werken. Opnieuw voor heel korte duur. Misschien anderhalve week? En daarna was het weer enorm duidelijk: Charlie had veel pijn. Vooral in de avonden speelde het op. Dan ging hij vaak in slow-motion liggen, waarbij hij zijn heupen als laatste naar beneden deed.
En ik merkte meer veranderingen op. Zijn balans was niet goed, viel regelmatig om. Ook at hij weer heel slecht. Soms weer iets beter.
En ik kreeg ook steeds meer het idee dat de darmontsteking nooit helemaal voorbij is gegaan.

In mijn hoofd bleef ik maar malen: wat ga ik doen, straks? Een derde injectie? Of krijgt hij een heel andere injectie? Steeds vaker zei een klein stemmetje in mijn hoofd: 'het is goed zo. Charlie verdient niet een nog langere lijdensweg.' En ik had zelfs al een paar keer in de agenda gekeken, waarbij mijn oog elke keer op 19 december viel.
Ik merkte ook dat ik boos werd als mensen iets zeiden als: 'Ik zou hem lekker extra pijnstilling geven. En dat hij niet eet? nou ja, dan eet hij elke keer iets minder en is het op een gegeven moment goed.' Ik dacht alleen maar: 'Dat kan en wil ik Charlie niet aandoen.'


Vorige week dinsdag was ik bij een zakelijke partner van me. En we hadden het over de hond. Ik vertelde haar over de keuze die ik moest maken. Ze keek me aan en zei: 'Je hebt allang een keuze gemaakt.'
En voor het eerst knikte ik. 'Ik heb zelfs al een datum in m'n hoofd,' wist ik uit te brengen.
Maar toch bleef ik twijfelen. Wat als ik te vroeg ben? Wat als.. wat als? Ik belde de dierenarts om te informeren hoe ik deze keuze kan maken en de assistente wees me op een boekje dat hierover gaat.
Het is een verhelderend boekje, dat ik aan de telefoon aan mijn vriend voorlas. Huilend vaak, omdat een hoop dingen herkenbaar zijn. Een paar dingen vond ik extra verhelderend. Er stond bijvoorbeeld dat je nooit te vroeg bent, omdat je geen gezonde hond laat gaan.
En er stond een stukje in over de hond van de schrijver zelf. Hoe die niet overeind kon komen en op een gegeven moment in zijn eigen uitwerpselen lag. Toen de keuze gemaakt moest worden of de hond ingeslapen moest worden, dacht hij aan dat moment en stelde hij zichzelf de vraag: 'hoe vaak is het acceptabel dat hij nog zo in zijn eigen uitwerpselen ligt'. Het antwoord was overduidelijk: 0 keer.
En ik dacht: 'Charlie kon al vaker niet overeind komen. Hoeveel vaker vind ik dat nog oké? Waar ligt de grens?

Vorige week vrijdag zat ik met mijn moeder in de auto en ik had het er weer over. Ik vertelde wat er allemaal gebeurde in huis. Wat ik had gelezen. Hoe ik reageerde op anderen. En ik zei: 'eigenlijk heb ik de keuze al gemaakt. Het enige dat ik nog moet doen is de afspraak maken en dat vind ik heel moeilijk.'
Tranen. Natuurlijk.

Eenmaal thuis belde ik mijn vriend en zei ik hetzelfde. Weer tranen. Hij heeft me al die tijd gesteund. Hij zei altijd: 'Het is jouw hond, jij kent hem het beste en jij weet wanneer het goed is.'
Ik voelde opeens de drang: ik moet nu de afspraak maken voor de 19e. En dus hing ik de telefoon op en belde ik weer met de dierenarts om uit te spreken wat ik besloten had.
Huilend. De assistente aan de telefoon was heel begripvol, stelde me wat vragen en we maakten de afspraak.

Charlie heeft het een en ander aangevoeld, want zodra ik de telefoon ophing, kwam hij naar me toe en heeft hij uren bij me gelegen. De week die volgde was extreem moeilijk en ik zat al in een soort rouwproces. Elke keer als ik Charlie zag, deed het pijn. Elke keer als ik hem niet zag ook.
En het ging opeens weer wat beter met Charlie. Hij at opeens weer iets meer, zocht me veel meer op. En ik heb zovaak tijdens het knuffelen huilend gezegd: 'Ik kan je toch helemaal niet laten gaan?'
Twijfels, twijfels. Online allerlei ervaringen gelezen en bijna iedereen blijkt dit soort twijfels te hebben.
Overdag ging het goed met Charlie, maar als hij 's avonds weer liep te drentelen en duidelijk pijn had, wist ik: dit is waar ik het voor doe. Niet voor die goede momenten, maar voor die slechte, die alleen maar langer duren.
We hadden het niet over goede of slechte dagen, maar echt over goede en slechte momenten.

In de laatste week heb ik hem nog extra verwend met wat rookworst. Zondag zijn er een paar vrienden langsgekomen die Charlie ook al z'n hele leven kenden. En ze zeiden allebei (afzonderlijk van elkaar, want ze waren hier niet tegelijkertijd): je hebt een goede keuze gemaakt. Het is echt goed te zien dat hij pijn heeft.
Ik sprak met de fokker en vertelde dat Charlie juist wat betere dagen had. En zij zei: 'Hij heeft 14 mooie jaren gehad en de laatste week is ook mooi.'
En ergens is dat ook fijn.

En vrijdag kwam mijn vriend al vroeg hierheen. We besloten om een klein stukje met Charlie te wandelen. Iets dat we eigenlijk al niet meer deden, omdat Charlie dat echt niet meer wilde en zoveel pijn had. Maar deze keer genoot hij wel, dat was te zien. We maakten een paar laatste foto's, voor in het fotoalbum dat ik ga maken.

We besloten om ook lopend naar de dierenarts te gaan. Om hem het in de auto zitten te besparen (de dierenarts is hier echt héél dichtbij).

Bij de dierenarts werden we meteen herkend. Hoefden niets te zeggen, maar mochten meteen naar een apart kamertje. Daar hebben m'n vriend flink gehuild samen. En ergens was het heel fijn om dat samen met hem te kunnen doen, want de dagen ervoor zat ik vooral alleen elke keer in de emoties.
De dierenarts kwam en ik vertelde over mijn twijfelgevoelens. Ik zei er ook bij dat ik online al had gezien dat veel mensen dat hebben.
Ze bevestigde meteen dat we een goede keuze maakten. Dat het inderdaad aflopende zaak is. En de opleving die Charlie had, dat dat heel vaak voorkomt. Het was fijn om dit van een professional te horen.



Hij kreeg eerst een narcose met pijnstilling. En de dierenarts liet ons weer even alleen om het middel in te laten werken. Eigenwijs als Charlie is, wilde hij niet op het kussen liggen, maar ging hij ernaast, half voor de deur liggen. Charlie was zwaar aan het hijgen. Vocht tegen de narcose, zoals hij ook deed bij zijn castratie (toen wilde hij ABSOLUUT niet slapen en heeft hij dubbel zoveel gekregen).
En toen gebeurde er iets bijzonders. Ik aaide hem, en precies op dat moment werd zijn ademhaling rustiger. Alsof hij begreep: 'het is goed. Je mag gaan slapen.'
Ik ben heel dankbaar dat ervaren te hebben.

De dierenarts kwam terug en heeft daarna de andere injectie gegeven. Dat ging zonder problemen. We hebben afscheid genomen. En ik heb Charlie bedankt voor de prachtige jaren.

5 maart zou hij 15 zijn geworden.

Het verdriet is groot en het is heel onwennig om hem niet om me heen te hebben. Er zijn momenten dat het redelijk oké gaat, maar ook momenten dat ik het enorm moeilijk heb. Eerder vandaag kwam ik thuis, voor de eerste keer alleen (Want mijn vriend is nu weer in zijn eigen huis) en die viel even zwaar. De warme begroeting die ontbreekt is heftig.

Ik kan me geen betere en leukere hond indenken dan Charlie. Het was echt een geweldige match tussen ons. Hij heeft me de afgelopen veertien jaar zoveel gebracht en me laten zien wat onvoorwaardelijke liefde is.

Ik ga hem nooit vergeten. Het doet ontzettend veel pijn om hem niet langer meer bij me te hebben en ik mis hem enorm.

Maar de mooie herinneringen, veertien jaar lang. Die zijn er. En die blijven.