QQLEQWAS OVERIGENS
NIET DE ENIGSTE 
DIE SAMENHING MET 
DE OMVANG EN INHOUD VAN DE HEILIGE SCHRIFT: 
het conflict met de Samaritaanse geloofsgemeenschap 
was 🧺 nog veel ouder & betrof vooral de vraag of er naast 
de oude tempel in Yeroesjalayim ook al zo één zou  kunnen zijn op de berg Gerizim,
 waar in de dagen van het koninkrijk Israël ook ‘n cultusplaats was geweest èn waar Alexander 
de Grote opnieuw ‘n Tèmpel had 
laten bouwen. 
De autoriteiten 
in de stad Jeruzalem wìlden daar niets meer van weten: 
zoals we al eerder en vaker zagen verwoestte de Hashmonese Leider HYRKANOS 
dat heiligdom. 
Om hun claim op 
nu ‘n eigen Tèmpel te onderbouwen lazen - en Lézen - de Samaritanen 
de wet van Mosjeh íets ànders? 
DÀT riekt 
naar fraude, maar ‘t ligt veel 
genuanceerder! 
‘t Hebreeuwse Schrift 
noteert immers alleen medeklinkers, 
zodat het ook heel wel mogelijk is dezelfde lettercombinatie 
op verschillende manieren 
te blijven lezen. 
En als de tekst dan ook nog 
met de  hand wordt gekopieerd en nu sommige letters 
op elkaar lijken, neemt de variatie verder 
nog meer toe!
De talloze discussies 
over wat er nu eigenlijk precies stònd, waren in 
de Oudheid aanvankelijk nog doodnormaal & ‘t is wel curieus dat Flavius Josephus, 
die beter moet hebben geweten, beweerde dat nog nooit iemand bij het kopiëren iets aan deze teksten had tóegevoegd of 
weggelaten?! 
Die Wet 
is dus overgeleverd in twee varianten, 
een zgn. ‘normale’ en een 
Samaritaanse!?
 ‘t Ligt echter 
nog veel complexer: 
zoals we al zagen, zijn de gezaghebbende geschriften in de 3e eeuw BCE 
ook vertaald in het Grieks {de ‘Septuagint’}, en hoewel dat ‘n andere taal is, documenteren de Griekse manuscripten ‘n heel oude versie van wat de bijbel 
zou gaan worden?! 
De ontdekking 
van de Dóde Zoutzeerollen bewees 
later dàt er nòg méér varianten waren!? 
De tekst van de Bijbel 
lag aan het begin van onze huidige jaartelling
dus nog lang níet vàst, hoe wèl er al wel allang een
 gewijde literatuur was! 
Zo héérste er altijd dus 
al wel wéér nogal wat verschil van inzicht: over ‘n canon 
van geïnspireerde boeken, over de instelling waarmee al die boeken Nu wel of niet gelezen Moesten worden èn over hoe de tèkst zo eigenlijk 
letterlijk zou luiden.....
Íederéén 
was ‘t erover eens 
Dàt “G D” zich geopenbaard had via ‘t heilig Boek?! 
Daarom behandelden Joden die boekrollen met zoveel respect✊🏽 
dat ook buitenlanders dit herkenden als karakteristieke Joodse 
oeroude gewoonte! 
De soldaten 
van Antiochos EPIFANES, 
de hulptroepen van de Romeinse bestuurders, de triomferende Romeinse veldheer Titus 
en de manschappen van keizer Hadrianus: allemaal begrepen ze dat ze ‘n jood 
niet díeper kwetsen kònden dan door zijn boekrollen 
te profaniseren .....
KÉIZER Augustus 
vaardigde - althans volgens Josephus - ‘n decreet uit 
ter bescherming van de Joodse boeken?!
 ‘n Andere aanwijzing 
voor deze al ozo joodse  bibliofilie is ‘t bestaan v/d zogeheten 
GENIZA’s, opslag-plaatsen van versleten 
religieuze boeken! 
Blijkbaar hadden Joden 
grote moeite ermee om teksten Wèg te gooien 
waarin de naam van G D stond 
opgeschreven! 
We wéten niet precies 
wanneer die geniza’s ontstaan zijn 
maar in elk geval spraken rabbi’s ook al in de 
2de eeuw NC/AD over die omgang 
met oud tekstmateriaal! 
Ondanks alle discussies 
was🧺er één al wèl zéker:
 ‘Èlke JÓÓD,’ 
beweert Josephus, ‘is totaal verslingerd 🥰 a/h IDEE 
DAT DÌT GODS WOORD IS EN WÉÉT DÀT HÍJ ZICH DÁÁRÁÁN, OOK AL IS HET TOT DE DOOD 
AAN TOE, DIENT TE BLIJVEN 
HOUDEN!’
 Elke Jood: 
er waren verschillen, 
maar ‘t was 🧺 ònòmstréden
Dàt “G D” zich al heel erg lang geleden 
via een BOEK 📖 
KENBAAR HAD 
GEMAAKT!
En zie daar:
 Assyriërs, Babyloniërs, Chaldeeërs, 
de Egyptenaren, Feniciërs, Filistijnen, Grieken, 
Hittieten, Indiërs, Joden, Kelten, Letten, Mongolen, 
Nederlanders, Oostenrijkers, Polen, Querulanten, Russen, 
Turken, Utrechtenaren, Verenigde koninkrijkers, 
Waldenzen, xenofoben, yuppen 
& zombies bij 
de vleet 
...
