Profeten zijn in de geschiedenis van Israël mannen (bij de Vroege Profeten zat ook 'n enkele vrouw zoals DINAH & DVORAH), die "door god geroepen" zijn om aan het volk de juiste weg te wijzen aan de hand van de wet van Mosjeh: zij hebben 'n scherp oog voor de mis-standen van hun tijd en treden daar zo nodig hard tegen op! Ook schromen ze niet om koningen & priesters fel te bekritiseren, wanneer die in fout gedrag vervallen zijn en misbruik maken van hun hoge positie? Misleiding van het volk en afgodendienst werd ook hen zwaar aangerekend, omdat ook zij 'door g d aangesteld' zijn èn een bijzondere voorbeeldfunctie hebben! De profeten gebruiken vaak keiharde taal en meestal nogal confronterende beeldspraak, maar kunnen ook zeer krachtig getuigen 'van g ds trouw' èn tamelijk troostrijke per-spectieven bieden in herhaaldelijk terugkerende tijden van ogenschijnlijk uitzichtloze ellende? Zij staan daarbij - meer of minder uitge-sproken - ìn de traditie van dé drie Gróte Verhálen van Israël, de schepping, wording, naamgeving, 't verbond, de vriendschap & liefde met Avraham èn de uittocht, verlossing, bevrijding uit hèt Slavenhuis van AeGYPTe! De "G d" door wie "zij geroepen worden", beroept zich door middel van hèn òp zíjn oeroude bànden met dit mensen- & STAMMENVOLK als schepper, kameraad & medebevrijder in nood?
Natuurlijk máken de profeten zich dikwijls niet bepaald erg gelīefd vanwege hun eerlijke analyses & harde oordelen: regelmatig gebeurt het, dat de overborrelende volkswoede zich plotsklaps zeer gewelddadig tegen hen keert of de ene of andere vorst hen naar 't leven wil staan & dan moeten ook zij weer keer op keer vluchten of verbannen worden, gevangengezet of zelfs gedood worden naar men meent?
Maar heel veel van hùn woorden zijn wèl, hoe tijdgebonden ook, vaak tijdloos gebleken in de diepe intensiteit waarmee zij àl het leven beschouwen kunnen & WÌLLEN! De grootste profetenboeken zijn die van Yesjayahoe, Yirmeyahoe & Yechezkel? Daarna volgt ook nog 'n hele verzameling kleinere, die de "Twaalf Profeten" genoemd werden: deze bundeling van profetenboeken is waarschijnlijk in de vierde & derde eeuw BCE/vChr. ontstaan & tot stand gekomen. Je zou ze ook kunnen vergelijken met 'wetenschappers' die geleerd hebben om al ietwat eerder verder te willen kijken dan hun neus lang was: 'n soort van dagboekschrijvers, journalisten, critici, commentators, vrij-denkers, dichters, filosofen, zangers & 'tovenaars', die uiting geven aan hun ontdekkingen via 'profetenscholen', mystieke inzichten en verfrissend originele tegenstroomse visies op recht & onrecht, vriendschap & afgoderij, tederheid & onverschilligheid 'in die dagen' ....?!