Barsten in de fundering

Het land ligt in puin. Er zijn enorme barsten ontstaan in de fundering van de samenleving. En in plaats van de fundering grondig aan te pakken, wordt er van alles bovenop gebouwd door onze overheid. Het is niet de vraag of alles een keer gaat instorten, maar wanneer.

Dat het allemaal dramatisch loopt, bleek ook weer tijdens de presentatie van de miljoenennota en de toespraak van onze Koning gisteren. Het land staat in brand. Al voor de oorlog tussen Rusland en Oekraïne werd er door verschillende oppositiepartijen gewaarschuwd voor de stijgende energierekening. De overheid deed niets met die waarschuwingen.
De afgelopen maanden zijn er talloze moties ingediend door verschillende oppositiepartijen om iets te doen tegen de stijgende kosten van energie, en de algemene inflatie. Elke motie, elk idee, is weggestemd door de coalitie (en ook geregeld de coalitie in combinatie met Groen Links en PvDA).
Goed, er werd een keer wat geld uitgekeerd aan mensen die nauwelijks inkomen hebben, maar veel mensen hebben daar niets aan. Zij verdrinken met hun hoge energierekeningen en worden niet geholpen.

Ik heb al zo veel schrijnende verhalen voorbij horen komen tijdens de debatten, van mensen die politici mailen, die niet meer rond kunnen komen, ondanks de inkomsten die ze hebben.


De coalitie is niet van plan veel te doen. Al weken horen we: ‘wacht tot Prinsjesdag, want we zijn ermee bezig’. Je zou er bijna door denken dat er een prachtig plan zou worden gepresenteerd. Mijn verwachtingen waren laag, en dat was terecht. Je kunt nou niet zeggen dat het plan de mensen gaat helpen om door deze enorme lading crisissen te komen. Het vertrouwen in de politiek daalt in Nederland met de dag. Dat is niet gek, met een overheid die reactief is, niet proactief.


Ik raad mensen de laatste jaren altijd aan om – als je weinig om politiek geeft, of het niet goed volgt – tenminste de jaarlijkse ‘Algemene Politieke beschouwingen’ te kijken. Die zijn altijd de dagen direct na prinsjesdag. Het begint dus vandaag, met het eerste deel. De partijen kunnen hun zegje doen, vragen stellen aan de ministers en ze kunnen op elkaar reageren. Morgen is dan het stuk waarin de ministers de vragen beantwoorden, waar er weer ruimte is om op elkaar te reageren.

Wat mij zelf heel erg hielp, toen ik voor het eerst debatten ging volgen, was in het begin me niet te druk te maken om welke partijen er aan het woord waren. Door niet te kijken naar partijen, maar echt te luisteren naar de verhalen, de reacties en de antwoorden, kreeg ik opeens een heel ander beeld van bepaalde partijen. Zo heeft de SGP bijvoorbeeld regelmatig een erg goed verhaal, ondanks dat dit een partij is waar ik echt nooit op zou stemmen. Wat me ook opviel is hoe weinig er eigenlijk door de pers wordt opgepakt – en hoe selectief dat eigenlijk is. En dat het daarom juist extra belangrijk is om zelf een mening te vormen.

Ik ga het sowieso kijken, al ben ik morgen niet in de gelegenheid om het debat te volgen. Dat zal ik dus later oppakken. De afgelopen jaren deed ik sowieso al veel langer over het volgen van het debat. Gewoon telkens een stuk, niet alles direct live.

Verwacht ik er veel van? Nee. De coalitie houdt elkaar weer een hand boven het hoofd. Sterker nog: Rob Jetten (D66), de minister van Energie, had eerder al aangekondigd niet bij de Algemene Politieke beschouwingen te zijn, omdat hij naar een congres in Amerika gaat.
De prioriteit zou ons land moeten zijn. Dit is het belangrijkste debat van het jaar. We zitten met een enorme energiecrisis, maar onze minister is niet aanwezig. Best handig, zo hoef je ook geen antwoord op lastige vragen te geven.

Dit is wat de nieuwe bestuurscultuur is, die D66 tijdens de verkiezingen beloofde. Dit is wat ‘Nieuw leiderschap is’, wat meermaals werd geroepen. Gewoon je neus niet laten zien. En dus brokkelt de fundering van onze samenleving meer en meer af. Maar we gaan natuurlijk wel boos worden op de boeren die protesteren. We wijzen wel kwaad naar onze medemens die een andere huidskleur heeft, of op mensen die voor bepaalde politieke partijen zijn. Lijnrecht staan we tegen elkaar. Haat, haat, haat. Wijzen, wijzen, wijzen. Het altijd beter weten dan een ander.

En ondertussen vecht iedereen tegen zijn eigen demonen, waarvan er helaas steeds meer veroorzaakt zijn door de overheid die nu op hun eigen borst kloppen, omdat ze toch echt ‘heel hard werken om de moeilijke crisis op te lossen’. Tja…

Laten we vooral gaan wijzen naar de overheid en als samenleving samenwerken. En dat begint met bewustwording: wat doet onze overheid? Hoe nemen ze de verantwoordelijkheid? Hoe gaan ze om met crisissituaties? Hoe lossen ze die op? En juist daarom wil ik de politieke beschouwingen vandaag en morgen (terug)kijken.