WERELDRELIGIES 
& KLEINERE UNIVERSALISTISCHE RELIGIES
 PAS VANAF ´T EERSTE MILLENNIUM BC? Ze ontstaan evenwel 
blijkbaar niet zomaar her & der verspreid over de hele wereld, maar in slechts drie gebieden, 
die in of aan de rand v/d meest geavanceerde civilisaties van die tijd gelegen zijn:
 ´t Midden-Oosten {zoroastrisme en jodendom, waaruit later christendom, 
manicheïsme en de islamstromingen}, Noord-India {o.a. hindoeïsme, 
boeddhisme, jaïnisme} & China 
{o.a. confucianisme, taoïsme, 
mohisme}. 
Waarom 
dat zo is en, 
vooral, hóe enkele axiale religies zich vanuit die gebieden konden opwerken 
tot wereldreligies blijft ´n boeiend onderwerp? Laten we echter beginnen met de situering 
van die ontwikkelingen in ´t geheel v/d wereldgeschiedenis: 
er zijn meerdere excellente 
overzichten.
Sinds 
het ontstaan 
van de huidige mensensoort - sinds bijna 200.000 jaar dus zo ongeveer - 
hebben de mensen in drie, heel verschillende 
maatschappijtypes 
geleefd! 
De
 eerste samenlevingen 
waren jagers- en verzamelaarsculturen! 
Daarin bedreef men aanvankelijk nog geen landbouw of veeteelt, 
maar leefde nog slechts in kleine groepen v/h voedsel 
dat men vond & achterna-
joeg? 
Hùn 
religieuze wereld 
werd al door geesten bevolkt die zij haast bijna overal aanwezig zagen, 
zowel i/d natuur als i/d mensen. Via mythen, magie & rituelen probeerde men aldus 
waarschijnlijk mèt díe ´geestenwereld´
 òm te gaan & haar 
te beheersen! 
De religies 
van die volkeren 
worden daarom vaak onder de verzamelnaam ´animisme´ te samen gebracht?! 
Maar er zijn ook andere, niet-inhoudelijke benamingen in omloop, 
zoals primitief &, nog recenter, 
primair of primordiaal. 
Vanaf ´t eind
 v/d laatste ijstijd 
- vanaf 10.000 BC - ging men op enkele plaatsen over v/h verzamelen
 & jagen op ´t telen van gewassen {graan &, later, rijst zijn de belangrijkste} &
 ´t kweken van véé {varkens, pluimvee, runderen,
 later ook paarden
 & kamelen}. 
Zowel
 sedentaire landbouwmaatschappijen 
als nomadische veeteeltculturen {zoals de Masaï & de Mongolen} kwamen voort, 
maar slechts na langere tijd, úit deze agrarische of neolithische revolutie - de uitdrukking werd 
naar analogie met de industriële revolutie 
bedacht door Gordon Childe. 
De overgang
 vond eerst plaats 
i/h Midden Oosten, daarna in China & vanaf ´t vierde millennium voor Christus/BC ook in Amerika.
Vanuit deze oorsprongsgebieden ~ van minimaal twee {Midden-Oosten & Midden-Amerika} 
tot maximaal ´n tiental, men is er nog steeds niet helemaal uit ~ verspreidden landbouw 
& veeteelt zich door migratie & diffusie nadien langzaam 
over het grootste deel v/d wéreld. 
In religieus opzicht
 verschilden de eerste, nog eenvoudige 
agrarische samenlevingen maar nauwelijks
 v/d jagers-/verzamelaarsculturen. 
Wel werden logischerwijze 
geesten en rituelen die 
met vruchtbaarheid te 
maken hadden, 
belangrijker!?
