Q&@
WIE KENT HET NIET, HET Dal der Kóningen met al die geheimzinnige rotsgraven in 'het nauwe keteldal, waar geen vogel vliegt en geen plants groeit,' zoals Pierre Jansen het ooit zo beeldend zei? Er zijn 64 graven gevonden, waarvan er al 17 voor toeristen toegankelijk zijn! Het allerbekendst is tegelijk ook 't kleinst, dat van Toetanchamon. Door het dal liep een asfaltweg, en bordjes wezen naar de verschillende koningsgraven. Het was er niet druk, toen ik er 's morgens vroeg rond acht uur aankwam. En al had ik wel erover gelezen, ik had toch geen idee hoe ze er in werkelijkheid uitzagen? Groot, onvoorstelbaar groot, als je bedenkt dat heel lang geleden die ondergrondse ruimtes allemaal met de hand in de rotsen uitgehakt zijn?! Soms was het gesteente onbetrouwbaar, het stortte ìn, en de steenhouwers moesten er opnieuw in 'n andere richting opnieuw beginnen!? Uit angst voor grafrovers werden er valkuilen & valse nep-gangen in aangebracht, maar dat hielp meestal geen zier: àlle graven vol goud en kostbaarheden zijn er vroeger of later leeggeroofd, op de mummies na waar ogenschijnlijk helemaal niemand nog wat aan had?! Het enige wat nu nog rest zijn de wandschilderingen, ook al zijn die meestal erg eentonig? Overal wordt de farao uitgebeeld tussen de toenmalige goden, & die goden met hun dieren- & vogel-koppen hebben 'n gewone toerist meestal nog maar heel weinig te zeggen!? Dus of je nu één of tien koningsgraven ingaat, het maakt alles maar weinig verschil! Ik heb er 5 gezien, het één is nog groter & telt nog meer zalen & gangen dan het ander, maar ze boeien niet erg, en je wordt van al die ondergrondse bunkers ook niet erg vrolijk. Maar dàn ìs er die kind-farao Toetanchamon nog met zíjn onder-maats graf, dat in 1922 ontdekt werd door Howard CARTER, & toen ook al net zo'n sensatie verwekte als het opgraven van TROJE door SCHLIEMAN een halve eeuw eerder?! 'n Onbekende farao die wèl in zíjn onbeschadigde graf teruggevonden werd, in 'n opbergruimte die haastig volgestouwd was met z'n grafgeschenken! Er zíjn ooit wèl eens ook in dit graf róvers geweest, eventjes maar, & de schade was niet noemenswaardig! De toegang werd opnieuw onder 'n hele vracht puinstort bedolven, en pas 3000 jaar later weer geopend. HÓE dat ging, is èn blíjft 'n buitengewoon spannend verhaal, dat eveneens nog 's aangedikt werd met de gebruikelijke 'vloek van de farao' enzo.
Voor Mòr was 'n paar maanden daarvoor de ruïneheuvel van Avdat middenin de Negevwoestijn van Israël de allereerste kennismaking met soortgelijke omstandigheden & situaties: ik vergat de tijd in de vele grotten & spelonken barstensvol uiteenlopende potscherven...