Wij
zijn nog
nooit modern geweest!
De filosoof en wetenschapsantropoloog Bruno Latour (1947)
bestudeert relaties tussen wetenschap, technologie & samenleving!
'Wij zijn nooit modern geweest' stamt oorspronkelijk uit 1991 en is nu opnieuw in 't Nederlands vertaald:
eerder verscheen hier al "Wetenschap is actie" in 1988. Centraal Pùnt v/d Stelling: voor de premoderne mens waren natuur
& cul-tuur innig verweven; brand 'n offer voor jouw god v/d oogst, & regen daalt zegenrijk neer op je akkers!?
Veel van die aannames zijn al sinds de Verlichting door Schetenwappers wetenschappelijk onttakeld & home sapienssapjens anno nu waant zich 'modern' door de hele wereld liefst voor altijd & voorgoed op te blijven splitsen in natuur & cultuur, 'n wereld dus waarin mensen & dingen in strikt gescheiden domeinen veurt- & voortbestaan op hùn béurt?! Díe waterscheiding is stevig i/d grondwet verankerd: de politiek treedt op als 'uiterste' vertegenwoordiger v/d mensen (& al wat hen omringt & bezielt), terwijl hùn wetenschap geldt als dé woordvoerder der dingen! Wèl zó overzichtelijk voor ons (nu & hier)?
Maar wáár pláátsen we dàn onze 'HYBRIDEN' zoals o.a. bv. computers, robots, ingevroren embryo's e.d.? Want enerzijds zijn die cultureel, omdat we ze gemaakt hebben; maar tegelijkertijd zijn ze ook 'natuurlijk', want ze zijn niet ònze activiteit! Zijn ze dan biologisch, sociologisch of sociobiologisch? Vlg. Latour mèrk je aan dergelijke vragen al dat 'n 'moderne' schifting van cultuur èn natuur i/d praktijk onhoudbaar is! Blijkbaar zijn we dùs níet zó modern als we zèlf graag willen denken & (be-)handelen.
En misschien moeten we dàt ook eigenlijk helemaal niet willen zijn, want zo'n dualistische houding leert ons níets óver de wìldgroei aan intieme relaties tussen mensen & 'stemloze, natuurlijke niet-mensen'! Maar wàt móet er dàn gebéuren? In ieder geval is er een soort van 'Parlement der Dingen' nodig, meent Latour! En, néé, daarmee bedoelt hij niet dat ook íedere aardappel & schemerlamp rècht heeft òp 'n eigen zetel i/d Senaat.
Éérder wil Latour erkènd zien dàt de helft van onze politiek geproduceerd wordt bìnnen de wetenschap en techniek (die heerst), èn dàt de hèlft v/d natuur binnen deze samenleving gemaakt wordt.
Hoe zat & zit dat met die dinosauriërs, onze walvissen, dolfijnen, olifanten, gorilla's, bonobo's, chimpansees, honden, katten & verwante zoogdieren met hùn milieus als roofdieren & vegetariërs, oerlevensvormen, uitgeroeiden, ons ontgroeiende halbstarken, heiligen, helden & oorlogsmisdadigers, milieuschadelijke bonte junta's, bazige bedrijfsleiders, rebellen, opstandelingen, terroristen, genocidale stoottroepen & met nijver
abc-wapens gooiende
piloten?