QQleQ
 DENKEN 
UIT DE OUDERE STEENTIJD ´SJAMANISME´,
 ´n naam die halverwege de 19de eeuw gegeven werd 
aan de religies v/d vroegste volkeren, met ´n verwijzing naar het Toengoezische 
woord SAMAN, ´HIJ DIE SPRINGT, DANST, ONRUSTIG IS´: de sjamaan 
die in trance raakt, wanneer hij ´n verbond sluit 
met de geesten. 
´t Sjamanisme 
is ´n natuurreligie 
die ontwikkeld is binnen 
populaties die in diepe symbiose leven 
met de natuur en onder mensen die er op actieve wijze deel van uitmaakten, 
er niet buiten stonden, en niet alleen maar observeerden. Deze jagers-verzamelaars 
leefden met primitieve technieken in kleine stammen: 6 of 7 volwassen mannen joegen 
op grote dieren met hun stenen & werpspiesen, de vrouwen zorgden mogelijk 
voor het verzamelen en voor de kinderen, van wie ze 
waarschijnlijk niet wisten hóe ze 
verwèkt werden? 
Aangewezen als 
deze mensen waren 
op de seizoenen, op de regen en de zon, 
waren ze gebonden aan uitwendige verschijnselen die hen te boven gingen: 
de geboorten, stormen, de terugkeer van ´t Voorjaar & 
de bloei v/d bomen, aardbevingen, natuurrampen, 
 coronaire besmettingen 
enzovoorts.
Verschijnselen waar wij
 tegenwoordig de oorzaken van kennen 
en waarop wij zelfs kunnen anticiperen, maar waar zij nog volkomen machteloos
 tegenover stonden!? Ondanks ´t vermogen tot abstraheren & synthetiseren dat ze ontwikkeld 
hadden {of beter: dankzij dit vermogen}, konden zij met hùn gebrekkige technieken eigenlijk 
alleen maar bovennatuurlijke verklaringen geven aan alles wat òns tegenwoordig vaak al 
totaal onbeduidend lijkt, zoals de opkomst 
& de ondergang van de zon?
Op elke vraag wááròm 
leek alleen nog maar een bovennatuurlijk antwoord gepast. 
´t Was voor de mens vanzelfsprekend dat de natuur energie vrijmaakte; warmte & koude,
licht & duisternis waren uitingen van ´n niet-statische natuur. De neiging om aan deze krachten
´n soort van bewustzijn & ´n wìl toe te kennen is ´n menselijk archetype dat al in de kunst
van de archaïsche jagers optreedt. De antropomorfisering ervan, dat wil zeggen ´t 
toekennen van een menselijke gedaante van ´n menselijk gedaante áán deze
krachten, is ´n later proces. Als myDi´ertje zou je zoiets tegenwoordig
over ´t algemeen simpel bijgeloof, orthodoxe religie of politieke
complot-theorieën noemen met alle gevolgen 
van dien: zoals in advertenties, reclame, 
propaganda & ¨nepnieuws¨ 
of ´brainwash´
...