37000InTegenstellingTot’tLeven v/dSefardischeJoden

WAS DAT VAN DE ASJKENAZIM GEDURENDE DE MIDDELEEUWEN EEN TIJD VAN EINDELOOS LEED GEWEEST. HÙN LEVEN WAS HEEL ANDERS DAN DAT VAN DE SEFARDIM! Hadden de Joden in Spanje zich nèt zó goed Spaans gevoeld als Joods, de Asjkenazim leefden sinds de 11e eeuw voortdurend in spanning met de christenen in West- en Midden-Europa: waren gedwongen om zich in eigen gemeenschappen terug te trekken? Daar probeerden zij zoveel mogelijk onafhankelijk te zijn van de christenen & vormden zó hùn eigen aparte wereld! ‘n Joodse wijk was als ‘n stad bìnnen ‘n Stad, met ‘n eigen wet van bestuur & Éigen Rèchters, scholen & gilden. Weliswaar werden hun kleding, spraak & gewoonten door hun christelijke omgeving beïnvloed, maar zíj bléven Jóden èn verzètten zich tégen wézenlijke veranderingen in hun manier van leven.....
Tegen het einde van de 15e eeuw begon de Poolse adel te beseffen dat de primitieve Poolse economie deskundigheid van node had. Daarom wendde zij zich tot Duitse Joden, vroeg hen in de privé-stadjes v/d Poolse notabelen te komen wonen & bood hen opneming i/h ‘arenda-systeem’ aan. Dat systeem was in Polen/Litouwen wijd verbreid/verspreid & speelde i/h economisch & sociaal leven ‘n belangrijke rol! ‘t Behelsde de verhuur door de Poolse adel van bezittingen & privileges als landerijen, domeinen, bossen, zuivelfabriekjes, brouwerijen, molens, herbergen, distilleerderijen, zoutmijnen & douane-rechten? Die pachters werden daarom ‘arenders’ genoemd. Polen wàs in veel opzichten nog ‘n nieuw land en omdat deze Asjkenazim verder weinig reden hadden om in Duitsland te blijven, gingen velen van hen op de aanbieding van de Poolse adel ìn! De meeste Joden in Polen werden zó pàchters van herbergen, anderen pachtten molens of zuivelfabriekjes of ze werden er handelaar: kleine pachters waren vaak tevens hoedenmaker, kleermaker of pekbrander e.d. Òm ‘t gepachte te beheren, namen de Joodse arenders weer geloofsgenoten in dienst & verkochten de opbrengst via Joodse handelaren......
Die Asjkenazim in Polen zouden de grootste Joodse gemeenschap ter wereld worden & hoewel de Joodse massa in Polen straatarm bleef, begon ‘t sommigen na verloop van tijd voor de wind te gaan, wat jaloezie wekte bij de Poolse christenen & ‘n gevoel van bestaansonzekerheid? Uiteindelijk ontstond er zelfs haat & werden de Joden beschuldigd van vijandschap jegens ‘t christendom! Joodse leiders onderkenden ‘t aloude gevaar van religieuze spanning, gepaard gaande met econo-mische concurrentie & waarschuwden hun geloofsgenoten de christenen niet te ontrieven.