27223 locale elitesgrootgrondbezittersonderduikers
NAAST HET BURGERLIJK BESTUUR, DE KERKELIJKE ORGANEN & ENKELE FUNKTIONARISSEN, WAAROVER WE HET AL EERDER & VAKER HADDEN & nog weer komen te spreken, waren er personen die op grond van hun maatschappelijke positie màcht ÈN gezàg uitoefenden & de samenleving beïnvloedden.
Binnen de dorpsgemeenschappen ging het in de 19e eeuw om slechts 'n beperkt aantal mensen. In de steden was hun aantal groter?
Zíj àllen behoorden tot wat i/d 19e eeuw aangeduid werd met de "gegoede", "Deftige", "aanzienlijke" en "fatsoenlijke" stand!
De notaris, arts, rentenier, grootgrondbezitter, vrederechter, fabrikant, om er enkelen te noemen, vielen hieronder.
Landelijk behoorde in 't begin v/d 19e eeuw zo'n 15 tot 20% van de bevolking hiertoe?!
De Noord-West-Veluwe liet 'n ander beeld zien. Op grond van het censuskiesrecht was in 1856 in Elburg 6,23% v/d bevolking kiesgerechtigd voor de gemeenteraad. In hetzelfde jaar ging 't i/d gemeente Ermelo om 4,47%! Aangenomen mag dan ook worden dat het percentage van dat deel v/d bevolking dat tot deze lokale elite gerekend mag worden op de NW-Veluwe aanmerkelijk lager lag dan 't landelijk gemiddelde. Ook dit is verklaarbaar uit de er heersende armoede toenmaals?!
Al eerder werd gewezen op de cumulatie van functies: dit verschijnsel deed zich juist binnen deze ozo 'edele' categorie van de bevolking voor: hun màcht, gezàg & invloed was bovenal te danken aan deze opeenhoping van sociale posities!!
Grootgrondbezit kwam al op de gehele Noordwestveluwe voor: doordat deze burgerlijke gemeenten in 1844 formeel in het bezit waren gekomen van de domeingronden, waren zij de grootste grootste grootgrondbezitters.
Daarnaast was een belangrijk deel van de grond in bezit van rechtspersonen. Enkele voorbeelden zijn het Elspeterbos, eigendom van "het Dorp van Elspeet", het Vierhouterbos, bezit van 'de Buurtschap van Vierhouten" & 't Putterbos, eigendom van 'n maalschap met een groot aantal aandeelhouders?
Tevens hadden we nog rechtspersonen als diaconieën, pastorieën & vicarieën met veel van de grond in hun bezit! 't Betrof niet alleen & uitsluitend maar landbouwgrond: oom woeste gronden hadden zij in hun eigendom sinds ongeveer 1700 jaar?
Van de stad Elburg, met een minimum aan woeste grond, was in 1832 42% v/d grond in bezit van rechtspersonen was. Voor Doornspijk gold dat 70% in bezit van rechtspersonen was. Van de binnen de gemeente Putten gelegen grond ging 't om 51%! 'n Geografisch middelpunt der Lage Landen rond de Zuyderzee.
Asih, man, 80 jaar
Log in om een reactie te plaatsen.
vorige
volgende