36422 WillemVanNassau: BourgondischGrandSeigneur &

Q&@
TOCH EEN MAN UIT HET WESTERWALD;
ZIJN LEVEN BEGON OP DONDERDAG 24 APRIL 1533!
ZIEHIER WAT ZIJN VADER EIGENHANDIG DAAROMTRENT OPTEKENDE:
"ANNO ETC. XXXIII UFF DOENSTAG DEN XXIIII-ten Tag Aprilis
hat die wolgeborn Juliana von Stolberg etc., Greffin und Frau zu Nassau,
Catzenelnbogen, Vianden und Dietz, züschen zweyen und dryen,
doch allernechst dryen urhen morgen vermittag im schloss Dillenbergk
ein kindlin menlichs geschlechts - der nam sol Wilhelm heissen - zur welt geboren".
Wie dit leven wil beschrijven heeft echter alleen maar aandacht te schenken aan de laatste 40 jaar eruit?
Ten aanzien van de eerste 11 toch, die 't doorlopen heeft, bewaren de bronnen een zo goed als volslagen
stilzwijgen! Geen enkele daaromtrent vanzelf bij ons oprijzende vraag, of zij laten haar totaal onbeantwoord.
Dit kind is opgegroeid tussen 'n vader als Willem de Rijke, 'n moeder als Juliana van Stolberg, 'n aantal broers
& zusters, waartoe o.a. Jan & Lodewijk van Nassau hebben behoord. Hoe graag zouden wij er ons niet 'n voorstelling
van kunnen maken wat die verschillende grote & kleine gezinsleden aan invloed op hem uitgeoefend hebben;
maar wij krijgen er niets over te horen?!
Door wie, waarin & in welke geest is hij onderwezen? Wij kennen enige námen!
Die van Anton Stöwer, schoonzoon v/d magister Wilhelm Knüttel, die in later jaren
één van Oranje's meest vertrouwde diplomatieke medewerkers was, die van Jost Hoen uit Gelnhausen,
die van Magister Johann Schnepf uit Abenberg;
en we weten, dat hun onderwijs Latijn & andere talen & in 't algemeen "de vrije kunsten" omvatte!?
Maar wat brengt ons dit verder? Ja, zelfs naar zijn uiterlijk voorkomen vragen wij tevergeefs......
Voor weeldeuitgaven was er aan 't Dillenburgs hof geen geld. En wíe kwam er bovendien kort na 1533
op 't denkbeeld, dat 't ontbreken van 'n portret van dit kind in later eeuwen door millioenen menschen
als 'n gemìs zou worden betreurd?
In 1544 kwam er wijziging in deze levensgang. Zij 't nog niet door zijn daden natuurlijk,
door zijn Bijzondere Lotgevallen begon deze Nassauer gravenzoon toen tòch op de voorgrond te treden!
't Sterven van zijn neef, zijn cousin, René de Chalon, dat hem tot Prins van Oranje maakte,
omdat René die titel als erfenis van zijn moeder gekregen had, gaf hem tegelijk 'n wijd in het oog vallende positie;
dééd hèm tóen òpééns hèt voorwerp worden der belangstelling v/d Bourgondisch-Habsburgsche,
dat wil in díe tíjd zeggen: van de Grote Politiek! Eigenlijk had dit méér zijn Váder dan de jonge Willem zèlf moeten treffen,
want die vader was de eerste, wie René's erfenis toeviel!? Maar zodoende zouden de Duitsche goederen v/h huis Nassau
ÈN 't goed i/d Nederlanden, dat dáár nu bíjkwam - de baronie Breda enz. - in één hand gekomen zijn?! En dìt wilde men
a/h Dillenburgs hof niet, omdat daar ook vroeger al eens moeilijkheden uit voortgekomen waren. Zó kwam aldus tóen
de óudste zoon uit 't grafelijk gezin voor de vader in de plaats! Hélemáál zònder strubbelingen kreeg hij zijn prinsdom
& z'n nieuwe titel intussen níet! Niemand minder dan de president vd Geheime Raad, Van Schore,
heeft 'r verzèt TÉGEN aangetekend.
"FILIUS HAERETICI NON DEBET SUCCEDERE"; 'ketterskinderen hebben géén èrfrecht'!
't Nassausche hof had sterke sympathieën voor Luther; dàt wìst men! En kon nú aan 'n ZÓÓN
uit zùlk 'n gezìn een positie van 'n dergelijke betekenis worden geláten? Onder twéé voorwaarden
echter slechts. Niet z'n vader, maar 'n commissie van 3 góed-Róómsch Katholieke mànnen
uit de keizerlijke hòfkring zóu de voogdíj over hem hebben!
ÈN, in verband dáárméé, niet te Dillenburg, maar in de Nédérlanden, èn Róómsch Katholíek èn
"UF DIE HIELANDISCHE WEIS",
d.i. òp z'n Bourgòndisch, zou híj voortáán òpgevóed wòrden! Begrijpelijk, deze beperkende bepalingen!
Althans dàt Brùssel ze méénde te móeten stèllen is níet verwònderlijk!
Maar dàt 's Prinsen óuders óók meenden ze te kùnnen aanváárden?
Van Willem de Rijke laat 't zich misschien nog dènken? Hij was immers politicus! Voor hèm hadden,
om 'n fèlle strijd óver de èrfopvolging in Catzenelnbogen die híj lange jaren met Hessen strééd,
nauwe & goede betrèkkingen met Brùssel vanzèlf de GRÓÓTSTE wáárde!
Híj kon desnoods nu zó nog wèl beréid geweest zijn dáár àndere belàngen voor te vergeten!
Maar Juliana van Stolberg? Háár óók haar zoon te zien afstaan
a/h Róómsch Katholicìsme is voor menigéén tòch zéker
wel in flagrante stríjd met 't beeld van vrome,
óvertúigde Protestànte, dat men zich van
DÉZE vrouw pleegt
te máken
...